महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीच्या निकालांमधील विसंगती आणि याबाबतच्या अनेक तक्रारी येत आहेत. या विसंगतींवर ECI आपली बाजू मांडत स्पष्चीकण दिले आहे. हे वृत्त खोडसाळ असून योग्य माहिती न घेता लिहिल्याचे म्हटले आहे. नुकत्याच पार पडलेल्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुका 2024 मधील मतदार डेटा आणि मतमोजणी आणि मिळालेल्या मतांमध्ये फरक आढळून आला आहे.
अंतिम मतदान 66.05% होते, जे एकूण मतदान झालेल्या 64,088,195 मतदार होते. त्यात 30,649,318 महिला, 33,437,057 पुरुष आणि 1820 इतर यांचा समावेश आहे. अशा प्रकारे एकूण मतांची बेरीज 64,592,508 आहे, जी एकूण मतदानाच्या मतांपेक्षा 5,04,313 आहे. 5,04,313 चा हा फरक संपूर्ण राज्यात मोजण्यात आलेल्या निव्वळ अतिरिक्त मते दिसून येत आहेत. 5 लाखांपेक्षा ही अधिकची मतं आली कुठून असा सवाल उपस्थित होत आहे. ‘द वायर’ने याबाबतचे वृत्त दिले आहे.
आठ मतदारसंघांमध्ये मतमोजणी झालेल्या मतांची संख्या मतदानापेक्षा कमी होती, तर उर्वरित 280 मतदारसंघांमध्ये, मतमोजणी करण्यात आलेल्या मतांपेक्षा जास्त होती. सर्वात मोठी तफावत आष्टी मतदारसंघात नोंदवली गेली. जिथे मतदानापेक्षा 4,538 मते जास्त मोजली गेली आणि धाराशिव मतदारसंघात, जिथे 4,155 मतांचा फरक होता. या विसंगती मे 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीदरम्यान मतदारांच्या मतदानाचा डेटा आणि प्रत्येक मतदान केंद्रावर झालेल्या मतांची संख्या नोंदवणाऱ्या फॉर्म 17C बाबत निर्माण झालेल्या प्रसंगाची आठवण करून देतात. असोसिएशन फॉर डेमोक्रॅटिक रिफॉर्म्स (ADR) ने प्रत्येक मतदान टप्प्याच्या 48 तासांच्या आत मतदान केंद्रनिहाय मतदानाचा डेटा जाहीर करण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयात याचिका केली. सुरुवातीच्या आणि अंतिम मतदानाच्या आकडेवारीमध्ये 5-6% ची तफावत असल्याचे नमूद केले.
मतमोजणीत शेकडो किंवा हजार मतांचा फरक निर्णायक असू शकतो, आणि अशी तफावत अनेक मतदारसंघांमध्ये अस्तित्वात असल्याने निकालांची अचूकता सुनिश्चित करण्यासाठी जवळून तपासणी करणे आवश्यक आहे. एका मतदारसंघाचे उदाहरण पाहू जेथे मतदानापेक्षा जास्त मते मोजली गेली. नवापूर (अनुसूचित जमाती) विधानसभा मतदारसंघात, ECI डेटानुसार, एकूण मतदारांची संख्या 2,95,786 होती आणि मतदानाची टक्केवारी 81.15% होती. मात्र, ECI ने प्रकाशित केलेल्या निकालांनुसार, एकूण मतांची मोजणी 2,41,193 होती, जी मतदान झालेल्या मतांपेक्षा 1,171 मते अधिक आहे. येथे उमेदवराचा विजय 1,122 मतांनी झाला आहे.
आता, एका मतदारसंघाचे दुसरे उदाहरण पाहू जेथे मतदानापेक्षा कमी मते मोजली गेली. मावळ विधानसभा मतदारसंघात, ECI च्या आकडेवारीनुसार, एकूण मतदारांची संख्या 3,86,172 होती आणि मतदानाची टक्केवारी 72.59% होती. हे 20 नोव्हेंबर 2024 रोजी झालेल्या 2,80,319 मतांमध्ये भाषांतरित होते. तथापि, ECI ने प्रकाशित केलेल्या निकालांनुसार, एकूण मतांची मोजणी 2,79,081 होती, जी मिळालेल्या मतांपेक्षा 1,238 मते कमी आहेत.
निवडणुकीत करण्यात आलेले मतदान आणि करण्यात आलेली मतमोजणी यात अनेक मतदारसंघात तफावत आढळून आली आहे. तसेच ईव्हीएमबाबतही अनेक पक्षांनी प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे. महाराष्ट्र निवडणुकीच्या निकालानंतर आता ईव्हीव्हीएमबाबत पुन्हा एकदा साशंकता व्यक्त करण्यात येत आहे.
द वायरमधील या वृत्तावर निवडणूक आय़ोगाकडून स्पष्टीकरण देण्यात आले आहे. 5,04,313 अतिरिक्त मते? मतदान आणि मोजणी केलेल्या मतांमधील महाराष्ट्र डेटा जुळत नाही, या शीर्षकासह द वायरमध्ये प्रकाशित झालेल्या लेखाच्या संदर्भात निवडणूक आयोगाने आपली भूमिका मांडली आहे. निवडणूक आयोगाने म्हटले आहे की, हा अहवाल दिशाभूल करणारा आणि चुकीचा आहे. अचूक तपशीलांचा हिशेब न घेता घाईघाईने हा लेख प्रकाशित केला आहे. अहवालात दोन भिन्न पॅरामीटर्सची खोडकरपणे तुलना करून वाचकांची दिशाभूल करण्याचा प्रयत्न केला गेला आहे. कारण अहवालात 5,38,225 पोस्टल मतपत्रिका मोजण्यात आलेल्या मतांमध्ये समाविष्ट केल्या गेल्या आहेत, ज्या सीईओ महाराष्ट्राने जाहीर केलेल्या मतांच्या डेटाचा भाग नव्हता. ECI चे निकाल पोर्टल प्रत्येक AC साठी “EVM मते” आणि “गणित वैध पोस्टल मते” स्पष्टपणे प्रदर्शित करते.
महाराष्ट्र राज्यातील EVM मध्ये सर्व 288 विधानसभा मतदारसंघात एकूण मतदान 6,40,88,195 आहे, जे एकूण मतदान म्हणून खोडकरपणे दर्शविले गेले आहे. वस्तुस्थिती अशी आहे की या आकडेवारीत 5,38,225 वैध पोस्टल मतपत्रिका जोडल्या गेल्या नाहीत. जेव्हा आम्ही EVM मध्ये मतदान झालेल्या 6,40,88,195 मतांमध्ये 5,38,225 वैध पोस्टल मतपत्रिका जोडतो; एकूण मतदान 6,46,26,420 इतके आहे. पोस्टल मतपत्रिकांसह मतमोजणीच्या दिवशी एकूण 6,45,92,508 मते मोजली गेली. त्यामुळे, मोजलेली एकूण मते ही एकूण मतांपेक्षा जास्त नाहीत.
