महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीच्या निकालांमधील विसंगती आणि याबाबतच्या अनेक तक्रारी येत आहेत. या विसंगतींवर अद्याप ECI ने भाष्य केलेले नाही. त्यांनी निवडणूक प्रक्रियेतील डेटा पारदर्शकता आणि अचूकतेचे महत्त्व बळकट केले आहे. नुकत्याच पार पडलेल्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुका 2024 मधील मतदार डेटा आणि मतमोजणी आणि मिळालेल्या मतांमध्ये फरक आढळून आला आहे.
केंद्रीय निवडणूक आयोगाच्या मते, अंतिम मतदान 66.05% होते, जे एकूण मतदान झालेल्या 64,088,195 मतदार होते. त्यात 30,649,318 महिला, 33,437,057 पुरुष आणि 1820 इतर यांचा समावेश आहे. अशा प्रकारे एकूण मतांची बेरीज 64,592,508 आहे, जी एकूण मतदानाच्या मतांपेक्षा 5,04,313 आहे. 5,04,313 चा हा फरक संपूर्ण राज्यात मोजण्यात आलेल्या निव्वळ अतिरिक्त मते दिसून येत आहेत. 5 लाखांपेक्षा ही अधिकची मतं आली कुठून असा सवाल उपस्थित होत आहे. ‘द वायर’ने याबाबतचे वृत्त दिले आहे.
आठ मतदारसंघांमध्ये मतमोजणी झालेल्या मतांची संख्या मतदानापेक्षा कमी होती, तर उर्वरित 280 मतदारसंघांमध्ये, मतमोजणी करण्यात आलेल्या मतांपेक्षा जास्त होती. सर्वात मोठी तफावत आष्टी मतदारसंघात नोंदवली गेली. जिथे मतदानापेक्षा 4,538 मते जास्त मोजली गेली आणि धाराशिव मतदारसंघात, जिथे 4,155 मतांचा फरक होता.
या विसंगती मे 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीदरम्यान मतदारांच्या मतदानाचा डेटा आणि प्रत्येक मतदान केंद्रावर झालेल्या मतांची संख्या नोंदवणाऱ्या फॉर्म 17C बाबत निर्माण झालेल्या चिंतेची आठवण करून देतात. असोसिएशन फॉर डेमोक्रॅटिक रिफॉर्म्स (ADR) ने प्रत्येक मतदान टप्प्याच्या 48 तासांच्या आत मतदान केंद्रनिहाय मतदानाचा डेटा जाहीर करण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयात याचिका केली. सुरुवातीच्या आणि अंतिम मतदानाच्या आकडेवारीमध्ये 5-6% ची तफावत असल्याचे नमूद केले.
याबाबत निवडणूक आयोगाकडे अनेक तक्रारी करण्यात आल्या आहेत. मात्र, त्यावर अद्याप कोणतीही प्रतिक्रिया आलेली नाही. विसंगतींचे प्रमाण निवडणुकीच्या निकालांवर त्यांच्या संभाव्य प्रभावाबद्दल प्रश्न निर्माण करते. शेकडो किंवा हजार मतांचा फरक निर्णायक असू शकतो, आणि अशी तफावत अनेक मतदारसंघांमध्ये अस्तित्वात असल्याने निकालांची अचूकता सुनिश्चित करण्यासाठी जवळून तपासणी करणे आवश्यक आहे. एका मतदारसंघाचे उदाहरण पाहू जेथे मतदानापेक्षा जास्त मते मोजली गेली. नवापूर (अनुसूचित जमाती) विधानसभा मतदारसंघात, ECI डेटानुसार, एकूण मतदारांची संख्या 2,95,786 होती आणि मतदानाची टक्केवारी 81.15% होती. मात्र, ECI ने प्रकाशित केलेल्या निकालांनुसार, एकूण मतांची मोजणी 2,41,193 होती, जी मतदान झालेल्या मतांपेक्षा 1,171 मते अधिक आहे. येथे उमेदवराचा विजय 1,122 मतांनी झाला आहे.
आता, एका मतदारसंघाचे दुसरे उदाहरण पाहू जेथे मतदानापेक्षा कमी मते मोजली गेली. मावळ विधानसभा मतदारसंघात, ECI च्या आकडेवारीनुसार, एकूण मतदारांची संख्या 3,86,172 होती आणि मतदानाची टक्केवारी 72.59% होती. हे 20 नोव्हेंबर 2024 रोजी झालेल्या 2,80,319 मतांमध्ये भाषांतरित होते. तथापि, ECI ने प्रकाशित केलेल्या निकालांनुसार, एकूण मतांची मोजणी 2,79,081 होती, जी मिळालेल्या मतांपेक्षा 1,238 मते कमी आहेत.
निवडणुकीत करण्यात आलेले मतदान आणि करण्यात आलेली मतमोजणी यात अनेक मतदारसंघात तफावत आढळून आली आहे. तसेच ईव्हीएमबाबतही अनेक पक्षांनी प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे. महाराष्ट्र निवडणुकीच्या निकालानंतर आता ईव्हीव्हीएमबाबत पुन्हा एकदा साशंकता व्यक्त करण्यात येत आहे.
