एका महत्त्वपूर्ण सुनावणी दरम्यान सर्वोच्च न्यायालयाने लोकशाही व्यवस्थेत मतदानाचे आणि प्रत्येक मताचे महत्त्व अधोरेखित केले. यावेळी सर्वोच्च न्यायालयाने म्हटलं आहे की, निवडणुकीच्या अंतिम निकालावर त्याचा परिणाम काहीही असो, प्रत्येक मताचे स्वतःचे महत्त्व असते. त्याचे पावित्र्य जपले पाहिजे.
उत्तर प्रदेशातील प्रयागराजमधील हंडिया तहसीलमधील चक साहिबाबाद येथील ग्रामपंचायत निवडणुकीत झालेल्या विसंगती अधोरेखित करून सर्वोच्च न्यायालयाने मतांची पुनर्मोजणी करण्याचे आदेश दिले आहेत.
विजय बहादूर विरुद्ध सुनील कुमार या प्रकरणात न्यायमूर्ती संजय करोल आणि न्यायमूर्ती एनके सिंह यांच्या खंडपीठाने हा महत्त्वाचा निर्णय दिला आहे. या निर्णयामुळे निवडणूक लोकशाही व्यवस्थेत लोकांचे महत्त्व अधोरेखित होते.
सर्वोच्च न्यायालयाने म्हटले आहे की, ‘न्यायालयाला सत्तेत कोण आहे याची चिंता नाही तर कुणी सत्तेत कसे आले? ही प्रक्रिया संवैधानिक तत्त्वे आणि स्थापित निकषांनुसार असली पाहिजे. जर असे नसेल तर त्या व्यक्तीला सत्तेपासून वंचित ठेवले पाहिजे आणि लोकांच्या वतीने निर्णय घेण्याची प्रक्रिया पुन्हा सुरू केली पाहिजे’.
न्यायमूर्ती कॅरोल यांनी निकालाची सुरुवात 31 ऑक्टोबर 1944 रोजीच्या विन्स्टन चर्चिलच्या एका उद्धरणाने केली, ज्यामध्ये म्हटले होते, ‘लोकशाहीच्या यशाच्या मुळाशी तो माणूस आहे जो एका पेन्सिलने एका कागदावर एक छोटासा क्रॉस करतो. कुणीही त्याचे महत्त्व कमी करू शकत नाही’.
त्यानंतर निर्णयात अब्राहम लिंकन यांचे नोव्हेंबर 1863 मधील वाक्य उद्धृत करण्यात आले, ज्यात म्हटले होते की ‘लोकांचे, लोकांद्वारे, लोकांसाठी चालणारे सरकार’. खंडपीठाने आपल्या निर्णयात म्हटले आहे की अर्थातच जनता या संकल्पनेच्या केंद्रस्थानी आहे. प्रत्येक निवडणुकीत लोक सहभाग, समानता आणि मतदानाची अखंडता ही मूल्ये राखणे हे संविधान निर्मात्यांच्या विचारसरणीचे प्रतीक आहे’.
